Batık Maliyet Yanlışı ve Ortalama Yapma

"Zararın Neresinden Dönülse Kardır"

Kitap berbattı. Ne isimler akılda kalıyordu, ne de akıcı bir hikaye vardı. Okurken zevk alınmadığından gerek kafa ya şirketteki işlere ya aile problemlerine ya da akşama ne pişirseme gidiyordu. Bir yandan "acaba bıraksam mı" diye düşünülürken, diğer yandan verilen para ve kitabın okunanlar listesine eklenmesinin vereceği mutluluk düşünülür.

Proje toplantısındasın. Ortada çok büyük bir proje var. Umutlar büyük. Ama bir yandan projenin maliyeti sürekli artarken diğer yandan da yeteri kadar ilgi yok. Bir kampanya ise şu ana kadar kazanılan müşteri sayısı maliyeti bile çıkaramıyor. Doğru olan, projeyi sonlandırmak iken, hem ego hem de bugüne kadar verilen yatırımlar göz önünde bulundurulur. Batık maliyet hatası

Bir arkadaşının yıllardır eziyete dönüşen bir ilişkisi var. Yan yana olsalar bile, elde telefonlar whatsup ve facebook ziyaretleri havada uçuşuyor. 10 dakikalık bir muhabbetten sonra genelde bir tartışma başlıyor. Hatta sevgilisinin başkalarına mavi boncuk dağıttığını, aldattığını bile biliyor. Ama buna rağmen, bugüne kadar verdiği emekleri, birbirine alışmalarını göz önünde bulundurarak bu sağlıksız ilişkiye devam ediyor. Tipik bir batık maliyet yanlışı.

Özel ve mesleki hayatımız riskli kararlarla doludur. Çoğu zaman hayal ettiğimiz gibi olmaz veya hedefden uzaklaşırız. Batık maliyet tuzağı bu riskli kararlarda devreye girer. Sevgilinizi bırakmanız, işinizi değiştirmeniz, filmi veya kitabı kesmeniz gerekirken, o zamana kadar ki yatırımlar göz önüne alınır ve cesur o karar verilmez. Halbuki doğru olan "Zararın neresinden dönülse kardır" sözünü hatırlamaktır.

Gelelim bu yanlışa en çok rastlanılan yerlerden biri olan yatırıma. Hepimizin, borsa, altın veya dövize yatırımı olmuştur. Özellikle borsa riskli yapısıyla her zaman ikilemde bırakan bir yatırım aracıdır. Düştükçe acaba satsam mı, yoksa yükselmesini bekleyip zararımı telafi mi edeyim seçenekleri arasında kaybolunur. 

Bir finansçı olmamamın yanı sıra yatırım araçlarında "Zararın neresinden dönülse kardır" felsefesinin her zaman uygulanmadığını görebiliriz. Bununla bağlantılı olarak bu yıl içerisinde yatırım danışmanı Hakan Özerol dan aldığım kısa bir eğitimde duyduğum "Ortalama yapma", başka bir ifadeyle "Maliyet düşürme" teriminden bahsetmek isterim.

Maliyet düşürmedeki mantık şudur. Diyelim ki, 2 liradan 1000 dolar aldınız. 1 hafta sonra dolar 1.90 a düştü. Bu durumda zararınız 100 lira. Bu noktada maliyet düşürme fikri devreye girer. 1.90 liradan 1000 dolar daha alırsınız. Bu durumda dolar maliyetiniz 2 lira değil 1.95 e düşmüş olur. Bundan sonra düşmeye devam ederse, bir defa daha alım yapılarak maliyet düşürülmeye devam edilir. Yükselir ise de zararınızı daha erken kapatmış olursunuz çünkü doları artık 2 değil 1.95 dan almış olursunuz. Kara daha hızlı geçersiniz. Aşağıda çizdiğim grafik daha akılda kalıcı olur.

Bu yöntemin her zaman doğru olduğunu ve tavsiye edeceğimi söylemem. Söylersem risk almış olurum:) Çünkü konu finansçıları ikiye bölmüş durumda. Ne doğru ne de yanlış olduğu kesin olarak söylenemiyor. Göreceli bir karara dönüşüyor.

Yatırım araçlarında zararın neresinden dönülse kardır bazı durumlarda uygulanmasa bile, hayatımıza giren riskli kararlar da mutlaka bir alt ve üst sınır belirlemek gerekir. Kitabın 50. sayfasında veya filmin 45. dakikasında halen zevk almıyorsan bırakacaksın. Sevgilin 3 defa telefona cevap vermediyse ve dönmediyse terketme vakti gelmiştir. Dolar 1.8 veya 2.3 ü gördüğünde satacağım demelisin.

Umarım faydalı ve akıcı bir yazı olmuştur. Saygılarımla.

© 2014 masumrobot.com